Mito e Realidade / Kie la Mitoj? kie la realeco?

Claude Piron, psicólogo, professor, ex-intérprete da ONU e da OMS, Genebra, Suiça.

Mito e Realidade

       Quando eu era criança, diziam-me:"Não tenha medo de se perder. Use sua língua, pois quem tem boca vai a Roma". Mas mal atravessei a fronteira do meu país e defrontei-me com outra realidade: o idioma que falavam não era o mesmo que o meu!

       Aconselharam-me: "Quer se comunicar com estrangeiros? Use os idiomas que você aprendeu na escola!". Mas de que maneira, se através dos idiomas que aprendemos durante anos na escola mal conseguimos balbuciar algumas frases?

       Disseram-me: "Falando inglês, você será compreendido em qualquer lugar do mundo!". Mas, um dia, num vilarejo espanhol, presenciei um acidente entre dois automóveis, onde os motoristas - um sueco e um francês - em vão procuravam se entender e se fazer entender pelos policiais espanhóis. Certa vez, numa cidadezinha tailandesa, vi um angustiado turista tentar explicar o que sentia ao médico local, sem conseguir seu intento. Durante anos trabalhei para a ONU e para a OMS, nos cinco continentes, e por toda parte, fosse na Guatemala, na Bulgária, no Congo, no Japão ou em qualquer outro país, constatei que através do inglês só conseguia me comunicar com os empregados dos grandes hotéis e das companhias de aviação

       Disseram-me:  "Graças às traduções, culturas de todos os povos são acessíveis a todos". Mas quando comecei a comparar os textos originais com as suas traduções, encontrei tantos erros, que cheguei à triste conclusão que "tradutore... traditore". 

Continue lendo em:  http://claudepiron.free.fr/articlesenportugais/mitoreal.htm 

Biografia de Claude Piron: http://claudepiron.free.fr/index.htm

Bibliografia de Claude Piron: http://claudepiron.free.fr/bibliographie.htm

Muitos artigos de Claude Piron em várias línguas: http://claudepiron.free.fr/articles.htm

____________________________________________

Kie la mitoj? kie la realeco?

Meze de marto 1979, en la sidejo de Unesko en Parizo, okazis simpozio de la ne-registaraj organizaĵoj pri la rajto je komunikado. UEA iniciatis kaj kunorganizis la simpozion, en kiu la Asocion reprezentis E. Chicot, B. Despiney, P. Guérout kaj C. Piron. La 13-an de marto Piron enkondukis la simpozian sekcion "Lingvo kaj komunikado" per la ĉi-sekva teksto. Brila en sia malŝabloneco, leĝera, kvazaŭ poemo kun strategie organizitaj strofoj, tiu teksto rikoltis aplaŭdegon eĉ de tiuj skeptikaj simpoziistoj. Jen lekcio pri la arto moderne pledi por Esperanto. Ni lernu. Ni traduku kaj aperigu ĝin en la nacilingva gazetaro. 


(Por daŭrigi la legadon musklaku sur "mais informações" (sube)

       Oni diris al mi, kiam mi estis eta: "Ne timu demandi pri la vojo. Uzu vian langon, kaj vi iros ĝis la ekstremaĵo de l'mondo". Sed kelkajn kilometrojn for, alia lingvo uziĝis. Sin turni al iu surstrate utilis al nenio.

       Oni diris al mi: "Por komuniki kun eksterlando, studu lingvojn en klaso". Sed mi konstatis, ke 90% el la plenkreskuloj ne povas sin plene esprimi per la lingvoj, kiujn ili studis lerneje.

       Oni diris al mi: "Per la angla vi povos vin komprenigi ie ajn en la mondo. Sed en hispana vilaĝo mi vidis francan kaj svedan aŭtojn karamboli; la ŝoforoj kapablis komuniki nek inter si nek kun la ĝendarmoj. En tajlanda urbeto mi vidis angorplenan turiston provi klarigi siajn simptomojn al loka kuracisto; kompreniĝo ne okazis. Mi laboris por UN kaj MOS en la kvin mondopartoj, kaj mi konstatis en Gvatemalo, on Bulgario, en Kongo, en Japanio kaj en multaj aliaj landoj, ke ekster grandaj hoteloj kaj aviadkompanioj, la angla estas senutila.

       Oni diris al mi: "Dank' al tradukado, la plej malproksimaj kulturoj nun alireblas al ĉiu". Sed kiam mi komparis tradukojn kaj originalojn, mi vidis tiom da missignifoj, da preterlasitaĵoj kaj da stilfuŝado, ke mi nur povis konkludi, ke traduki en niajn lingvojn vere estas perfidi.

Daŭrigu legante ĉe: http://claudepiron.free.fr/articlesenesperanto/mitojkajvero.htm

Biografio: http://claudepiron.free.fr/index.htm

Bibliografio de Claude Piron: http://claudepiron.free.fr/bibliographie.htm

Multaj artikoloj de Claude Piron en pluraj línguas: http://claudepiron.free.fr/articles.htm